|
Sztuka rzymska rozwijała się przez okres blisko 600 lat. Jej rozwój zaczął się w latach 282-260 p.n.e. i trwał do momentu przeniesienia stolicy Cesarstwa z Rzymu do Konstantynopola w roku 337 n.e. Sztuka rzymska, czerpiąca z greckiej zyskała wielkie oddziaływanie, bazując na wielkich podbojach terytorialnych. W XV i XVI wieku, gdy Europa wracała do starożytnych tradycji w epoce renesansu, sięgnięto do tradycji rzymskich.
Sztuke rzymską dzielimy na dwa okresy : - republikański ( 282 r p.n.e, do 31 roku p.n.e. ) - okres cesarstwa ( 31 r p.n.e. do 337 roku n.e.)
W pierwszym okresie swojego rozwoju sztuka Rzymu nawiązywała bezpośrednio do wpływów Etrusków – protoplastów cywilizacji rzymskiej na półwyspie apenińskim. Meble Etrusków posiadały wspólne cechy z meblami spotykanymi w archaicznej Grecji, czyli prostokątną formę i surową stylizację. Etruskowie do wyrobu mebli i sprzętów domowych wykorzystywali poza drewnem, brązu, z którego odlewano krzesła, łoża, trójnogi itd... Łoża etruskie były proste. Rama opierała się na czterech narożnych słupkach z kapitelami wolutowymi, zdobiona najczęściej z zewnątrz palmetowym fryzem. Nogi wykonane były z desek lub toczone , a to co zasadniczo odróżniało te łoża od greckich, to ich niższa wysokość. Z tego też powodu zbędne były i nie używano - podnóżków Stoliki biesiadne są niemal takie same jak greckie poza jednym szczegółem. Poniżej płyty stołowej wstawiano jeszcze jedną półkę do odkładania naczyń. To co łączy meblarstwo etruskie z rzymskim, to upodobanie do odlewania sprzętów z brązu. Rzymskie wnętrza cechowało ponadto zamiłowanie do używania tkanin, zarówno jako nakryć i obrusów jak i przegród rozdzielających poszczególne części wnętrz.
Stoły W okresie rozkwitu sztuki rzymskiej stoły stały się jednym z najważniejszych sprzętów meblarskich. Otrzymały te funkcje z jakich znamy je do dziś, stały się miejscem pracy, miejscem na którym spożywa się posiłki, jednym z centralnych miejsc życia rodzinnego. Pierwsze rzymskie stoły podobne były do greckich. Lekkie, trójnożne lub jednonożne siegały do wysokości łoża, jednak ich wykończenie odznaczało się większą pieczołowitością. Do wykonywania nóg używano drewna, kamienia i metalu ale także także kości słoniowej oraz szlachetnych gatunków drewna. Nogom nadawano formę zwierzęcą, począwszy od podstawy którą była łapa zwierzęcia np. lwa. Środek nogi to kolano zwieńczone liściastym kielichem, z którego wyrastała głowa ludzka lub zwierzęca, połączona z płytą za pomocą małej kostki zwanej abakusem. Również w podstawie nogi, pod łapą umieszczano klockową podstawę, nadając w ten sposób większą plastycznośc całości. Często górne części nóg bywały również formowana w postacie gryfów, sfinksów oraz rożnych motywów fantastycznych stworów. Rzymscy stolarze stosowali zarówno okrągłe jak i prostokątne płyty stołowe. Wyrabiali je z cennych gatunków drewna, marmurów często inkrustowanych złotem i cennymi kamieniami. Jednymi z najcenniejszych płyt stołowych, były płyty zrobione z afrykańskiego drewna zwanego Citrus , o niesamowitej grubości pnia i pięknym rysunku słojów. Ze względu na poszukiwanie tego materiału , rzymscy stolarze używali forniru citrusowego, oklejając pospolite gatunki drewna. Podobnie jak i Grecy, mieszkańcy terytorium Rzymskigo używali niewielkich stołów z jedą nogą, do ozdabiania której używano całego bogactwa ornamentów roślinnych i zwierzęcych. Rozmieszczenie tych ornamentów pozostawało najczęściej chaotyczne bez wzajemnego powiązania ze sobą. Przeciwieństwem lekkiego przenośnego stołu był ciężki , okazały stół ustawiany zazwyczaj w atrium. Rolę nóg przejmowały dwie pionowe, poprzecznie ustawione przy obu końcach stołu, marmurowe bogato zdobione płyty. Krawędzie tych płyt stylizowane były na fantastyczne postacie: sfinksy , gryfy, pomiędzy którymi umieszczano ornamenty roślinne. Kilkanaście wieków później w okresie renesansu i baroku sięgnięto ponownie do tych wzorów.
Do przechowywaia sprzętów domowych rzymianom służyły szafy drewniane z półkami. Rola tych szaf była jednak typowo użytkowa i nic nie wiadomo o ich ewentualnym dekoracyjnym charakterze.
Krzesła Sprzęty służące do siedzenia zwano w Rzymie „ sella” ,a krzesło z poręczami nazywano „ cathedra”. Sella to krzesło w formie naszego taboretu, budowane z drewna i brązu o wyścielanym miękkim siedzeniu. Drewnianą albo brązową ramę siedzeniową zdobiono figuralnym fryzem. Innym rodzajem krzesła było „sella curulis” przeznaczone dla wyższych dostojników państwowych. Również to krzesło przypominało taboret, było bez oparcia a siedzenie wykładano grubą poduszką. Składane nożyczowo nogi modelowane w zwierzęce formy wykonywano z brązu lub kości słoniowej. Kolejnym rodzajem krzesła była „ cathedra” podobna do greckiej „klizji” jednak oparcie pleców było umieszczone bardziej pionowo i nie było tak wywinięte w łuk jak w Klizji. „Cathedra” posiadała nogi wywinięte na zewnątrz, a tylne przedłużone w górę podtrzymywały oparcie. Krzesłem honorowym była „bisellium” używanym przez namiestników rzymskich oraz kapłanów. Było to szerokie dwuosobowe krzesło bez oparcia, z toczonym nogami które połaczone były ze soba rama siedzeniową . Druga rama wzmacniająca, znajdowała się w 2/3 wysokości nóg. Najbardziej reprezentacyjnym krzesłem czasów rzymskich było „solium” znane jako tron. Zachowane marmurowe trony posiadają bogato zdobione podpory , czasami ukrzydlone tworzące wysokie boczne oparcia. Pomiędzy tak zdobionymi podporami umieszczona była płyt siedzeniowa. Całość zamykał z tyłu bogato zdobiony zaplecek , często wyższy od osoby siedzącej.
W czasach rzymskich po raz pierwszy zastosowano technikę plecenia do wypalatania całych mebli siedzeniowych. Na zachowanych reliefach z III wieku n.e. uwieczniono dwa typy foteli wyplatanych.
Łoża Podobnie jak krzesła tak i łoża istniały w kilku odmianach posiadających oddmienne nazwy ze względu na przeznaczenie. Łoża do wypoczynku „lectus cubicularius” , łoże do ucztowania „ lectus tricliniaras”, łoża do pracy „ lectus lucubratorius”. Zależnie od wykonania mogły to być łoża stałe – murowane, lub ruchome drewniane lub brązowe. Łoża murowane stosowano w sypialniach do wypoczynku, a także w salach biesiadnych. W razie większej ilości gości dostawiano łoża drewniane, Najlepiej zachowane łoża do biesiadowania pochodzą z Pompei. Na każdym było miejsce dla trzech osób, które spoczywały jeden przy drugim leżąc ukosem po przekątnej każdego miejsca i opierając się na poduszkach. Do indywidualnego spożywania posiłków i do wypoczynku łoza budowano z drewna lub z brązu. Drewniana często intarsjowan kością słoniową rama spoczywała na toczonych nogach. Od stony wezgłowia łoze posiadało niskie oparcie w kształcie litery s. Często pojawiało się drugie oparcie podobnie formowane po przeciwległej stronie wezgłowia. W późniejszym okresie pojawiły się łoża z zapleckiem, które to naśladowano w okresie empiru i stały się pierwowzorem dzisiejszej kanapy.
|
|
 |