|
Starożytny Egipt ze swoją historią sięgającą czwartego tysiąclecia p.n.e. jest pierwszą cywilizacją i kulturą, która pozostawiła po sobie tak wiele zabytków historyczno-kulturalnych. To właśnie wtedy nastąpił po raz pierwszy w dziejech ludzkości rozwój architektury i mieszkalnictwa, a co za tym idzie meblarstwa.
Informacje o meblarstwie egipskim pochodzą z zachowanych mebli lub modeli oraz malowideł na ścianach grobowców. System wierzeń religijnych Egipcjan, któremu podporzątkowana była państwowość, zakładał że dusza ludzka po śmierci dzieli się na dwi części. Jedna część powracała po śmierci w zaświaty, druga trwała dopóki istniały szczątki zmarłego lub jego wizerunek. Ta troska o szczątki powodowała , że Egipcjanie balsamowali swoich zmarłych i przechowywali ich w starannie zbudowanych grobowcach przypominających mieszkania. Przy zmarłym umieszczano wszystko to co towarzyszyło im za życia, między innymi meble lub ich modele. Ściany dekorowano malowidłami i rysunkami na których znajdują się również wizerunki mebli i sprzętów domowych.
W starożytnym Egipcie nie było dobrego surowca do produkcji mebli, miejscowe palmy i akacje były zbyt włókniste. Do wyrobu mebli egipcjanie sprowadzali drewno hebanowe, cedrowe oraz oliwkowe, daktylowe i lipowe. Stolarze używali siekier, dłut, pił z miedzianą a później brązową taśmą, drewniane bijaki, kątownic i świdrów wprawianych w ruch łukiem. Nie znano struga i pilnika oraz tokarki, która pojawiała się ok. III wieku n.e. Znano i stosowano klej stolarski którego używano do wykładania i fornirowania. Fornirowanie to jednak polegało na nakejaniu płyt drewna o grubość około 10 cm. Najczęstrzym sposobem łączenia stolarskiego było połączenie ukośne. Stosowano również połączenia na cynk - wielopłetw. Ulubioną formą dekoracyją egipcjan były motywy zwierzęce, różnego rodzaju głowy czy łapy lwów, byków a nawet kaczek. Pierwsze meble jakie pojawiły się w Egipcie to meble do leżenia i do siedzenia.
Łoża
Najstarszym znanym łożem jest obiekt z okresu 4 dynasti – 2600 lat p.n.e. składający się z drewnianej ramy spoczywającej na czterech wyrzeźbionych z kości słoniowej masywnycjh wolich nogach. Nogi zaczopowane były w ramę, dodatkowo wzmacniane rzemieniem. W tym okresie wykształciła się konstrukcja jaka dominowała w ciagu następnych setek lat. Prostokątna wypełniona wyplataną mata rama łoża, wznosiła się od strony wezgłowia i posiadała cztery podpory w kształcie lwich łap na drenianych klockach. Ześlizgnięciu się z niej osoby leżącej zapobiegała bogato zdobina deska, znajdująca się po przeciwnej stronie wezgłowia. W okresie Nowego Państwa ( 1570 p.n.e.) pojawiły się łoża, które poza dotychczasowymi formami posiadały zwierzęcy łeb lwa lub byka, umieszczany od strony wezgłowia. Po przeciwnej stronie umieszczano olbrzymi ogon. Cłość wyglądała jakby ktoś spoczywał na ogromnym zwierzęciu. Takie łoża wykonane z hebanu znalezino w najsłynniejszym grobowcu -Tutankhamona.
Krzesła
Krzesła Starożytnego Egiptu charakteryzuje niewielka wyokość. Jedynie krzesła reprezentacyjne dla władców posiadały normalną wysokość. Najstarszą znaną formą krzesła jest czworoboczna deska siedzeniowa wsparta na czterech podporach, pomiędzy którymi dla wzmocnienia stosowano trzcinę lub wygięte listwy. Około 2650 lat p.n.e. pojawił się prosty zaplecek siegający do wysokości bioder siedzącego, zaś około 2600 p.n.e. pojawiły się pierwsze próby artystycznego ukształtowania krzesła. W tym okresie pojawiły się również ramiona boczne wypełnione rzeżbą reliefową lub ażurową kratą o motywach figuratywnych. Początkowo krzesła odznaczały się prostokątną i geometryczną formą , były kanciaste i niewygodne , niekiedy jedynie zapleck był odchylony aby siedzącemu zapewnić wygodniejszą pozycję. W okresie XVIII dynastii ( 1570 p.n.e. – 1300 p.n.e.) nastpił punkt zwrotny sztuki meblarskiej. W tym okresie meble stają się przeładowane dekoracją rzeżbiarską i reliefową, ozdoby z balchy i płytek fajansowych zaczynają dominować nad formą mebla. Jednym z wynalazków egipskich są krzesła składane, początkowe używane w czasie wojen, z czasem znalazły zastosowanie w gospdarstwach domowych. Podstwę siedziska stanowiły podpory skrzyżowane nożycowo lecz nie spoczywające bezpośrednio na ziemi lecz końcami wpuszczone w dwie równoległe, ułożone na ziemi listwy. Innym rodzajem były krzesełka – a właściwie taborety których siedzisko opierało się na czterach podporach pomiędzy którymi znajdowł się zmyśłny system przypór i poprzecznych wzmocnień.
Stoły
Pierwsze stoły to okrągłe płyty kamienne na niskiej stopie używane do spożywania potraw w pozycji półleżącej. Z powodu braku wystarczającej ilości drewna, egipcjanie do budowy stołów używali listew o czterech rozchodzących się ku dołowi nogach połączonych ze sobą na górze za pomocą rozmaitych słupków, rygli i zastrzałów. Całość przypominała raczej drewniany stojak zaopatrzony w drewnianą płytę niż stół w naszym rozumieniu. Inaczej wyglądały małe stoliki do gier.
Inne sprzęty meblarskie
Egipcjanie nie znali i nie używali szaf, zresztą klimat nie wymagał ciepłej odzieży a do przechowywaie lekkich strojów starczały skrzynie i szkatuły. Kolejnym meblem używanym w czasach faraonów była lektyka, którą sptykamy w forme krzesła lub w postaci łóża. Najwięcej informacji na temat lektyk czerpiemy z naściennych malowideł umieszczonych we wnętrzach grobowców. Ostatnim wartym wspomnienia szczególnym meblem egipskim były sarkofagi. Budowane jako masywne skrzynie o ścianach zbitych z desek, od góry płaskie lub wysklepionym kolebowo. Sarkofagi budowane dla zanamienitrzych osób wyróżniały się rzeżbami, ściany miały zdobnine ontarsjami i często wsparte były na podstwie z lwich nóg.
|
|
|